სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის, ილია II-ის

საახალწლო ეპისტოლე

საქართველოს წმიდა ეკლესიის ღვთივკურთხეულ სულიერ შვილებს

ძენო და ასულნო ღვთისანო, სულიერნო შვილნო ჩემნო!

„ღმერთმან... კეთილსა კაცსა წინაშე მისსა მისცა
სიბრძნე და მეცნიერება, და სიხარული“
(ეკლესიასტე 2.26).

„სიბრძნით აღემართენით“, - ორიათასი წლის მანძილზე ყოველდღიურად მოგვიწოდებს წმიდა ეკლესია. უნდა აღვივსოთ სიბრძნით, რათა შევძლოთ ჩვენი სულისა და გულის მომზადება ღვთაებრივი ნიჭის მისაღებად, რათა შევძლოთ მადლის შეცნობა.

რა არის ჭეშმარიტი სიბრძნე და როგორ მოვიპოვოთ იგი?

სიბრძნე ორგვარია: მიწიერი და ღვთაებრივი.

მიწიერი სიბრძნე არცთუ იშვიათად ნაკარნახევია ადამიანთა ქვენა გრძნობებით, ანგარებით, ამპარტავნებით. მას არ ძალუძს შეცნობა დიადისა. სიბრძნე „ქუეყნისაჲ მშვინვიერი და საეშმაკოჲ“ არს (იაკობი 3,15) და „სიცოფე... წინაშე ღმრთისა. უფალმან უწყის ზრახვანი ბრძენთანი, რამეთუ არიან ამაო“ (I კორ. 3,19-20). ამიტომაც „ვერ იცნა სოფელმან სიბრძნითა თვისითა ღმერთი“ (I კორ. 1,21).

ღვთიური სიბრძნის სათავე ღვთისმოშიშებაა - „დასაბამი სიბრძნისაჲ შიში უფლისაჲ“ (ფს. 110,10); იაკობ მოციქულის განმარტებით, „ზეგარდმოჲ სიბრძნე პირველად სიწმიდე არს და მერმე მშუიდობაჲ, სახიერებაჲ, მორჩილებაჲ, სავსე წყალობითა და ნაყოფითა საქმეთა კეთილთაჲთა განუკითხველ და შეუორგულებელ“ (იაკ. 3,17).

ჭეშმარიტი სიბრძნე ყოველდღიურ ყოფაში მჟღავნდება და ადამიანს ბედნიერებას ანიჭებს. საოცარია ბრძენი კაცის ხედვა; თავისებურად აღიქვამს იგი სამყაროს, ცალკეულ საგნებსა და მოვლენებს, ადამიანთა ქცევას, მათ ურთიერთობას. მისთვის ყველაფერი მნიშვნელოვანია, ყველაფერი იდუმალი აზრით არის განმსჭვალული. ასეთი პიროვნებისათვის სხვისი მწუხარება და სიხარული განუყოფელია საკუთარისაგან, ყოველივე მისია, ყოველივე მას ეკუთვნის. ბრძენი სრულყოფის კიბეზე ადის და სხვათაც ეხმარება ზესვლაში. ეს ის კიბეა, წმიდა პეტრე მოციქული რომ გვიჩვენებს: „მოიპოვეთ და ყავთ სარწმუნოებასა შინა თქუენსა - მეცნიერებაჲ, და მეცნიერებასა შინა  - სიყუარული“ (2 პეტრე 1,5-7). ჭეშმარიტი სიბრძნე მხოლოდ ამ გზით მოიპოვება.

ადამიანები კი უფრო ხშირად მხოლოდ მიწიერი სიბრძნით ცხოვრობენ და ამიტომაც ვერ აღწევენ ჭეშმარიტ ბედნიერებას. ისინი ეძებენ ბედნიერებას მოჩვენებითს, ფუჭს, წარმავალს, ბედნიერებას, რომელსაც მუდამ თან სდევს უბედურება. ამ აზრს ადასტურებს ძველი ჩინური სიბრძნეც:

„თუ ადამიანი უბედურია, მისი გული შეშფოთებულია და მოცულია შიშით. თუ მისი გული შეშფოთებულია და მოცულია შიშით, მისი მოქმედება გამიზნულია და ზუსტი. თუ მისი მოქმედება გამიზნულია და ზუსტი, გონება მისი პოულობს საჭირო გადაწყვეტილებებს და იგი აუცილებლად წარმატებას მიაღწევს; თუ ის წარმატებას მიაღწევს, გახდება მდიდარი და სახელგანთქმული. სიმრთელე და დღეგრძელება, სიმდიდრე და სახელი, - ყოველივე ამას ბედნიერება ჰქვია; მაგრამ ბედნიერებაში უბედურების ფესვები იმალება.

ამიტომ ამბობენ: „ო, უბედურებავ, შენა ხარ სათავე ბედნიერებისა“.

თუ კაცი ბედნიერია, სიმდიდრესა და სახელს მოიხვეჭს. თუ სიმდიდრე და სახელი მოიხვეჭა, ტანსაცმელი და საჭმელი კარგი ექნება. თუ ტანსაცმელი და საჭმელი კარგი ექნება, ამპარტავნება იპყრობს; თუ ამპარტავნებამ შეიპყრო, მისი საქციელი მანკიერი გახდება. თუ საქციელი მანკიერი აქვს, მის სიცოცხლეს საფრთხე და სიკვდილი ემუქრება. თუ მის სიცოცხლეს საფრთხე და სიკვდილი დაემუქრა, ის კარგავს წარმატებასა და დიდებას, - ეს დიდი უბედურებაა.

ამიტომ ამბობენ: „ო, ბედნიერებავ, შენა ხარ სათავე უბედურებისა“ (ძველი ჩინური ფილოსოფია, მ. 1973, II, გვ. 239-240).

ბედნიერებისა და უბედურების მონაცვლეობა ჩაკეტილ წრეს ქმნის. ეს არის ეგოცენტრიზმის, საკუთარი ინტერესების მონობის წრე.

თუ მე მხოლოდ პირადი ინტერესებით ვცხოვრობ, ესე იგი ჩემი სურვილების ტყვე ვარ; მაგრამ თუ შემწევს უნარი, გავცდე საკუთარი წარმოდგენების, ჩვეულებებისა და მოთხოვნილებების ფარგლებს, თუ შემიძლია აღვიქვა და განვიცადო სოციალური პრობლემები, თუ ძალა შემწევს ვაღიარო სხვისი შრომის სირთულე, სიმძიმე და სარგებლობა, მაშინ განსჯა ჩემი და საქმე ჩემი იქნება ამ ჩაკეტილი წრის მიღმა.

თუ კაცი გადაწყვეტს, რომ მან უკვე ყველაფერი იცის და სხვისგან არაფერი ესწავლება, ის ვერასოდეს ვერავის ვერ იგუებს და ვერც ვერავინ გაუგებს მას. ურთიერთგაგება ურთიერთგამდიდრებას, ურთიერთშეძენას გულისხმობს, უნდა ვისწავლოთ ერთმანეთისაგან, უნდა გამოვამჟღავნოთ ურთიერთაღქმის უნარი, ფართოდ უნდა გავაღოთ ჩვენი გულის კარი, უნდა გავხსნათ ერთმანეთისთვის ჩვენი შინაგანი სამყარო.

ჩვენ კი თანდათან სულ უფრო ცუდად გვესმის ერთმანეთის.

იგივე ხდება თაობათა შორის:

უფროსები ხშირად უკმაყოფილონი არიან, ერთთავად განიკითხავენ უმცროსებს. ხშირად არც ახალგაზრდებს სჯერათ უფროსების;

შეკითხვაზე - იცნობ თუ არა მისაბაძ პიროვნებას? - მათი პასუხი მეტწილად უარყოფითია. მიაჩნიათ, რომ იდეალი შეიძლება მხოლოდ კრებითი იყოს.

ამ იდეალს შვილები ყოველთვის ვერც მშობლებში ხედავენ.

თუ მშობლების ერთადერთი საზრუნავი სიმდიდრის მოხვეჭაა, თუ ამ სიმდიდრეს ისინი მრუდე გზით იძენენ, თუ განურჩევლად ყოველ სურვილს უსრულებენ შვილებს, თუ არ აღზრდიან მათში შრომისმოყვარეობას, სხვისი დახმარების სურვილს, დროთა განმავლობაში, ისინი მათ მტრად იქცევიან.

როდესაც ჩვენს შვილებს „სხვაზე უკეთ ცხოვრების“ ინსტიქტს ვუღვიძებთ, მათში მომხმარებლის მსოფლმხედველობას ვაღვივებთ. მისწრაფება - „არ ვიცხოვრო სხვაზე უარესად“, უსათუოდ გადაიქცევა „სხვაზე უკეთ ცხოვრების“ ჟინად. ხშირად ეს ხდება ჩვენს უნებურად. დარწმუნებული ვართ, რომ საუკეთესო აღზრდას ვაძლევთ შვილებს, მაგრამ სინამდვილეში ვაღრმავებთ უფსკრულს ჩვენს შორის.

სოციოლოგები ამტკიცებენ, ადამიანის სურვილი, მოიხმაროს იმაზე მეტი, ვიდრე მას სჭირდება, ძლიერდება სწორედ მაშინ, როცა კეთილდრეობა იზრდება.

თითოეული ჩვენგანი მომხმარებელია, მაგრამ უნდა გვქონდეს ჩვენს მოთხოვნილებებსა და შესაძლებლობას შორის წონასწორობის დაცვის უნარი.

მაგრამ, როგორ განვსაზღვროთ, რა არის აუცილებელი და რა არა? აკმაყოფილეს კი ადამიანს მხოლოდ აუცილებელი? აი, რას გვეუბნება შექსპირისეული სიბრძნე:

„რა საჭიროა? ნუ ახსენებ საჭიროებას!..
თვითონ გლახაკსაც მის განწირულ სიღატაკეში
უპოვი ისეთ რამეს, რაჲც მისთვის მეტია.
რაც საჭიროა, მასზედ მეტი რომ კაცს არ მივსცეთ, -
ადამიანი ხომ პირუტყვად გარდიქცეოდა“.

მაშ, რამდენი სჭირდება ადამიანს?

ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა ძნელია და ამავე დროს ძალიან ადვილი. რაც უფრო შორს არის პიროვნება ღვთისაგან, მით უფრო ძნელია მისთვის ამის განსაზღვრა, რადგან იგი იმაზე კი არ ფიქრობს, რამდენი ეკუთვნის, არამედ სულ უფრო მეტის შესაძენად ეძებს გზებს და ყველა გზა მისთვის დასაშვებია. ჭეშმარიტი სიბრძნე გვასწავლის, რომ სიმდიდრე ძალიან ადვილად იქცევა მორალურ სიღატაკედ.

გლახაკთათვის სავსე მუჭა ღვთის წყალობაა, მეუდაბნოე ბერისათვის - პური და წყალი, მეფისათვის - სავსე ხაზინა; შენთვის? - იფიქრე ამაზე.

ყველაფერი მაინც ბავშვობიდან იწყება.

ოჯახი არის ის გარემო, სადაც ბავშვის ფსიქიკა ყალიბდება. აქ ისმენს ის პირველ ზღაპარს, აქ ეზიარება რწმენასა და სიყვარულს, აქ ღვივდება მისი სული, აქ იქცევა პიროვნებად.

სამწუხაროა, რომ თანამედროვე ოჯახი თანდათან კარგავს ამ ღრმა აზრს; თანდათან უფრო შემაშფოთებელია, მისი რღვევის ნიშნები. მხოლოდ ქალს შეუძლია გადაარჩინოს ოჯახი, მასზეა დამოკიდებული კაცობრიობის მომავალი. დედა ასწავლის შვილს პირველ ლოცვას, უკითხავს მას პირველ ლექსს, უამბობს პირველ ზღაპარს. დედა შვილით ცხოვრობს, შვილით სუნთქავს, სხეულით გრძნობს, როცა მას საფრთხე ემუქრება; როცა შვილი განსაცდელშია, იგი ნათელმხილველი ხდება, მისი ლოცვა სასწაულთმოქმედ ძალას იძენს. წმიდა მამები ამბობენ, რომ დედის ლოცვას შეუძლია, ჯოჯოხეთიდან ამოიყვანოს შვილის სული.

კარგახანია გაჩნდა ქალისა და მამაკაცის გათანაბრების ტენდენცია. ეს თეორია ქალისთვის მაცდუნებელ ძალად იქცა. ქალის წინაშე წამოიჭრა უამრავი პრობლემა: ვინ არის იგი, რისთვის არის მოწოდებული, რა როლი აკისრია ოჯახში, საზოგადოებაში, რა გავლენას ახდენს ცხოვრებისეული და საზოგადოებრივი ცვლილებანი მის სულიერ სამყაროზე, გარეგნულ იერზე???

ქალმა დაიწყო თავისი ადგილის ძებნა ოჯახის გარეთ. ცივილიზაციამ, ცივმა განსჯამ, პრაქტიციზმმა გამოიწვია მისი ფაქიზი ქალური ბუნების რღვევა. მას გაუნელდა შვილების ყოლისა და მათი აღზრდის სურვილი. ქალები მიილტვიან ოჯახიდან, რადგან იგი მათთვის მძიმე ტვირთად იქცა. გამოვიდა რა ოჯახიდან, ქალმა დაკარგა შინაგანი სიმშვიდე, კდემამოსილება. შეიცვალა მისი მზერა, მიმოხვრა, მისი იერი.

ვუყურებთ ძველ ფოტოსურათებს და ვხედავთ მაღალ შუბლს, რომლის იქით იგრძნობა დაფარული აზრი; ფართო, ბავშვისებრ შუქჩამდგარ თვალებს, საიდანაც შინაგანი სისპეტაკე იმზირება. მორცხვ ღიმილს, რომლისაგან გული გინათლდება. ამ სახის გამომეტყველებაში არის რაღაც განუმეორებელი, თვითმყოფადი, ერთადერთი, რასაც სახელი არა აქვს. ამ სახეზე აღბეჭდილია საკუთარი ღირსების შეგრძნების ნიჭი. აბა, შეხედეთ მათ ჩაცმულობას, როგორი სადა, დახვეწილი, დარბაისლური. სამოსიც კი აიძულებდა მამაკაცს, თაყვანი ეცა ქალისათვის.

სისადავე, შინაგანი სიღრმე, გაუმჟღავნებელი განცდა, იდუმალების კვალი ნელ-ნელა ქრება თანამედროვე ქალის სახიდან. ამავე დროს ქრება ის მომხიბლაობა, ის მიმზიდველი ძალა, რომელიც ყოველთვის იყო მისი კუთვნილება. დროსტარების სურვილი, მოდის აყოლა, ხვალინდელი დღის შიში, საკუთარი თავისადმი უნდობლობა, ყოველდღიური უარყოფითი განცდები, თანდათან განდევნიან მის სილამაზეს.

მამაკაცთან გათანაბრების სურვილი ქალისათვის შეჯიბრად იქცა და ძალიან საეჭვია, რომ ეს შეჯიბრი მისი გამარჯვებით დამთავრდეს.

თანასწორია ორი კვიპაროსი ერთმანეთის გვერდით რომ ხარობს, ორივე ცალკეა, ორივე გვერდიგვერდ ერთადაა და ორივ მშვენიერია.

ძველმა პატრიარქალუმა ოჯახებმა შექმნეს ბიბლიური წყვილები: აბრაამი - სარა; ისააკი - რებეკა; იაკობი - რაქილი... მათი თანასწორობის პრინციპი იყო თანაბარი პასუხისმგებლობა ოჯახის, შვილებისა და შთამომავლობის წინაშე.

თუ კაცობრიობის ისტორიას ისეთი კუთხით განვიხილავთ, როდესაც ცივილიზაციის განვითარებას მამაკაცი წარმართავს და ქალს მეორეხარისხოვანი როლი ენიჭება, ჩვენს წინაშე ქალი უუფლებო, მონურ მდგომარეობაში აღმოჩნდება, საიდანაც მისი გათავისუფლება და მამაკაცთან მისი უფლებების გათანაბრება აუცილებელია. ეს აზრი სწორი იქნება ცხოვრებისეული სიბრძნის ლოგიკით.

მაგრამ ჭეშმარიტი სიბრძნე გვარწმუნებს, რომ ქალი დაჯილდოებულია თავისი მისიისადმი განსაკუთრებული ერთგულების უნარით; ის შეიმეცნებს თავის თავს დედობის პირველსაწყისიდან წარმომდინარე წყაროდ ცხოვრებისა. მას ვერ დაიმონებ, ვერ დაამცირებ, რადგან ბუნებრივი, თანდაყოილი სიმდაბლე აქვს მომადლებული. მისი მორჩილება ნებაყოფლობითია, მისი თავისუფალი ნების გამოხატულებაა. ქალის ცხოვრება რთული, დრამატიზმით აღსავსე პროცესია. ქალის ცხოვრება თავგანწირვაა; მასშია სიცოცხლის უშრეტი ძალა; მისი ხვედრია სიყვარული, რომელიც ესწრაფვის მთლიანობას სრულს, განუყოფელს. იგი მიელტვის მაღალ იდეალებს და მის ლტოლვას ვერავითარი განსაცდელი, თვით სიკვდილიც ვერ დააბრკოლებს. გავიხსენოთ, როგორ მიატოვეს შეშინებულმა მოციქულებმა ჯვარცმული მაცხოვარი, თვით „კლდე სარწმუნოებისა“ - პეტრე განუდგა მას. მხოლოდ იოანე ღვთისმეტყველმა და მენელსაცხებლე დედათ არ დატოვეს უფალი განსაცდელის ჟამს.

ოჯახის, ქალის პრობლემა გლობალურია, საყოველთაო და იგი ფართოდ უნდა იქნას განხილული და შესწავლილი; ეს პრობლემა განსაკუთრებული სიმწვავით დგას ჩვენთან, საქართველოში; ჩვენ ეს საკითხი სხვაგვარად გვაღელვებს, სხვაგვარად გვტკივა ეს სატკივარი. ქალი ხომ საქართველოში ოდითგანვე სათაყვენებელი იყო.

მშვენივრად წერს დიდი ილია ჭავჭავაძე:

„ქართველთათვის დედა მარტო მშობელი არ არის. ქართველი ღვიძლ ენასაც „დედა-ენას“ ეძახის, უფროს ქალაქს „დედა-ქალაქს“, მკვიდრსა და დიდ ბოძს „დედა-ბოძს“, უდიდეს და უმაგრეს ბურჯს „დედა-ბურჯს“, სამთავრო აზრს „დედა-აზრს“. რამდენად განდიდებულია მნიშვნელობა დედისა, რამდენად გამრავალგვარებულია, გაპატიოსნებული, გაძლიერებული, გაღონიერებუალი და თავმოსაწონებელი“.

დიახ, ჩვენ ეს კარგად ვიცით, მაგრამ ყოველთვის ნათლად ვერ ვგრძნობთ მის მნიშვნელობას; ვერ გრძნობენ ამას დედებიც. მაშ, რით აიხსნება ის ფაქტი, რომ ქართველნი არ ვმრავლდებით, რომ ოჯახებში შვილიერება ასე მცირერიცხოვანია? ნუთუ არ გვესმის, რა სერიოზული საშიშროების წინაშე ვდგავართ?

თუ ყოველი ქართველი ქალი აღიქვამს თავის თავს როგორც ერის დედას, მისი ერთადერთი მიზანი გახდება ერისათვის მოღვაწეობა. ამ მოღვაწეობის ასპარეზი შვილების აღზრდაა, ოჯახია.

ქართველი ქალი იტვირთებს ამ მოვალეობას. საქართველო ხომ ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის წილხვედრია. ღვთისმშობლის კურთხევით, ღვთისმშობლის მფარველობით მოგვევლინა ჩვენ წმიდა ნინო, რომელმაც გვაზიარა მაცხოვრის მადლს, მის სიბრძნეს და გვიხსნა სულიერი სიკვდილისაგან. მომავალშიც გამოჩნდებიან ახალნი რჩეულნი ღვთისანი, განმანათლებელნი საქართველოჲსანი და აღსრულდება ჩვენი დიდი წინაპრის წინასწარმეტყველება: „და ახალმან ნინო მოაქცია და ჰელენე დედოფალმან. ესე არიან ორნი დანი, ვითარცა მარიამ და მართა“ („ქებაჲ და დიდებაჲ ქართულისა ენისაჲ“). ღვთისმშობლის მეოხებით, ღვთის ლოცვა-კურთხევით, ქართველ დედას, ქალს, დას, დარწმუნებული ვარ, კვლავ დაუბრუნდება სულიერი ძალა. იგი კვლავ აღივსება ღვთის რწმენითა და სიყვარულით, კვლავ აღადგენს ქრისტიანულ მტკიცე ოჯახს და ჩვენს ქვეყანას ბურჯად დაუდგება.

ქორწინება უფრო მეტს ნიშნავს, ვიდრე ოჯახის შექმნაა. ეს უპირველესად ყოვლისა ღვთის სიყვარულის გამოვლინებაა. ქორწინება ქრისტიანულ ეკლესიაში მარტო კაცის და ქალის შეერთება კი არ არის, იგია ღვთიური საიდუმლო, რომელიც ამ კავშირს ახალ შინაარსს ანიჭებს.

ჯვრისწერის დროს მეუღლეებს თავზე გვირგვინებს ადგამენ. ამას აქვს ღრმა რელიგიური მნიშვნელობა. ეს გვირგვინია დიდებისა, მეუფებისა, ხელმწიფებისა, გვირგვინია სიხარულისა და ბედნიერებისა - ყოველივე იმისა, რაც ღვთის წყალობით ენიჭება ადამიანს. მაგრამ, ამასთანავე, ეს გვირგვინია განსაცდელისა. გვირგვინები მოუხმობენ ჯვარდაწერილთ, მისდიონ ქრისტეს გზას, რომელიც „იწრო არს“ და ეკლიანი, მაგრამ წმიდაა და მადლიანი, და გოლგოთის გავლით მიემართება აღდგომისა და ამღლებისაკენ. თავს საქორწინო გვირგვინის დადგმამ მეფე-დედოფალს კიდევ ერთხელ უნდა აუწყოს, რომ ქორწინება თავგანწირვაა, თავდავიწყებაა, სხვაში დაკარგვაა, რომ ქორწინება ბრძოლაა, ურთიერთჭიდილია; და ბოლოს ეს გვირგვინებია საუკუნო ზეციური მეუფებისა, უსასრულო, მაგრამ რეალური მეუფებისა, რომლის მემკვიდრენიც ჩვენ შევიქმნებით ჩვენის რწმენით, ჩვენის ცხოვრებით მამის, ძისა და სული წმიდის ძალით.

ჯვრისწერის დროს მეფე-დედოფალი ერთი სასმისიდან სვამენ ღვინოს. ეს სიმბოლოა არა მარტო მათი ერთად ყოფნისა, არამედ იესო ქრისტესთან, ეკლესიასთან მათი ერთობისა.

ახალდაქორწინებულთა ცხოვრება უნდა იქცეს „ლიტურღიად“, მსახურებად ღვთისა და ქვეყნისათვის. მხოლოდ ამ შეგრძნებით, ამ რწმენით უნდა ეზიარონ ისინი ქორწინების საიდუმლოს. თასი ბოლომდე მხოლოდ ასეთი ცხოვრებით შეისმება.

ეფესელთა მიმართ ეპისტოლეში წმიდა მოციქული პავლე გვამცნობს ქრისტიანული ქორწინების ჭეშმარიტ არსს:

1. „დაემორჩილენით ურთიერთას შიშითა ქრისტესითა.

ცოლნი თვისთა ქმართა დაემორჩილენით, ვითარცა უფალსა. რამეთუ ქმარი არს თავ ცოლისა, ვითარცა ქრისტე თავ არს ეკლესიისა, და იგი თავადი არს მაცხოვარი გუამისაჲ.

2. არამედ ვითარცა ეკლესიაჲ დამორჩილებულ არს ქრისტესა, ეგრეთცა ცოლნი - თვისთა ქმართა ყოვლითა.

3. ქმართა გიყუარდედ ცოლნი თვისნი, ვითარცა ქრისტემან შეიყუარა ეკლესიაჲ და თავი თვისი მისცა მისთჳს.

4. ამისთჳს დაუტეოს კაცმან მამაჲ თჳსი და დედაჲ თჳსი და შეეყოს ცოლსა თჳსსა და იყვნენ ორნივე იგი ერთ ჴორც.

საიდუმლო ესე დიდ არს“ (ეფ. 5,21-25, 31-32).

ურთიერთკავშირი, ურთიერთსიყვარული, ურთიერთშერწყმა - აი, რა არის ქრისტიანული ქორწინების საფუძველი.

ერთგულებას ღვთისადმი, ერთგულებას სიკეთისადმი, ერთგულებას სიმართლისადმი, ერთგულებას ერისა და ოჯახისადმი, - აი, რას მოითხოვს ჩვენგან უფალი. მხოლოდ ამ გზით მოიპოვება ჭეშმარიტი ბედნიერება. უნდა ვეძიოთ სიხარული არა ხანმოკლე და სწრაფწარმავალი, არამედ ისეთი, იესო ქრისტე რომ ბრძანებს: „და უხაროდის გულთა თქუენთა, და სიხარული თქუენი არავინ მიგიღოს თქუენგან“ (იოანე 16,22). უნდა ვეძიოთ სიყვარული, რომელიც გარდაქმნის ცხოვრებას; უნდა ვეძიოთ და მოვიპოვოთ მშვიდობა; მშვიდობა ჩვენს სულში, შინ და გარეთ.

დღეს სულ უფრო ახალ ფორმას იძენს მსოფლიო მშვიდობისათვის ბრძოლა, სულ უფრო აქტიური ხდება მისი მოქმედება, სულ უფრო ახალ-ახალი ძალები ებმევიან მშვიდობის დასაცავად, რადგანაც ბირთვული ომის აცილება დაკავშირებულია კაცობრიობის უშიშროების პრობლემასთან. დადგა ისეთი დრო, როცა სახელმწიფოებმა უარი უნდა თქვან ძალის პოლიტიკაზე, სამხედრო მანქანის სრულყოფასა და გაძლიერებაზე, უნდა ეძებონ გზები ურთიერთთანამშრობლობისა და ხალხთა შორის მშვიდობიანი ურთიერთობისა.

ბირთვული გამოცდების მორატორიუმი, რომელიც ცალმხრივად იტვირთა ჩვენმა სახელმწიფომ და რომელიც უკვე თითქმის წელიწადნახევარია გრძელდება, გამოხატულებაა მსოფლიო ბედზე დიდი პასუხისმგელობისა, გამოხატულებაა კაცობრიობის უშიშროებისთვის ზრუნვისა. სამწუხაროა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები არ გამოეხმაურა ამ დიდმნიშვნელოვან ინიციატივას. თუმცა გვწამს, ადრე თუ გვიან ისინი აღიარებენ თავიანთი პოზიციის საშიშროებასა და უსაფუძვლობას, გვწამს, ღვთის წყალობით, იზეიმებს მშვიდობა.

ვაცილებთ წელსა ამას და ვეგებებით ახალსა წელსა.

წარსული წელი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის მიერ მშვიდობის წლად იყო გამოცხადებუალი და, მართლაც, მშვიდობისათვის სწრაფვით ხასიათდებოდა იგი, რისთვისაც ვმადლობთ უფალს.

ვმადლობთ უფალს იმ სიხარულისთვის, რაც განვიცადეთ ამ წლის მანძილზე; ვმადლობთ იმ მწუხარებისთვის, რაც წილად გვერგო.

წარსულ წელს ბევრი ჩვენი ახლობელი და მეგობარი გამოგვაკლდა, მაგრამ მათი სული ხომ უკვდავია; ისინი მკვიდრნი გახდნენ ზეციური საქართველოსი და იქიდან აღავლენენ ჩვენთვის ლოცვებს. ჩვენც არ დავიშუროთ ლოცვა მათთვის, არ დავიშუროთ ლოცვა ერთმანეთისათვის, ჩვენი სულიერი და ფიზიკური კეთილდღეობისათვის, ჩვენი ერის მომავლისათვის; მივართვათ საჩუქრად ერთმანეთს წრფელი ღიმილი, გულის სითბო და კეთილი სიტყვა; დაე, რწმენა და სიყვარული განმტკიცდეს ჩვენს შორის; მშვიდობა სუფევდეს გულთა შინა ჩვენთა, სახლსა ჩვენსა და ქვეყანასა ზედა. სათნოებამ დაიდოს ბინა ყოველი ადამიანის გულში და დაივანოს სიყვარულმა. უფალმა დალოცოს და კეთილად აღზარდოს ჩვენი შვილები, მიანიჭოს მათ სიყვარული ღვთისა, სიყვარული მამულისა და მშობლებისა, სიყვარული მოყვასისა. ბედნიერი და მშვიდობიანი ყოფილიყოს ეს წელიწადი ჩვენთვის, ჩვენი ქვეყნისთვის, მთელი მსოფლიოსათვის. ყველას გეხვევით და გლოცავთ.

საახალწლო ეპისტოლე მინდა დავამთავრო წმ. სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველის ღვთისადმი ლოცვით:

მოდი, ნათელო ჭეშმარიტო, მოდი, ცხოვრებაო საუკუნოო. მოდი, საიდუმლოო დაფარულო. მოდი, საუნჯეო სახელდაუდებელო. მოდი, საგანო გამოუთქმელი. მოდი, ხატო განუჭვრეტელო. მოდი, სიხარულო განუწყვეტელო. მოდი, იმედო გადამრჩენელო. მოდი, აღდგომაო განსვენებულთაო. მოდი, ძლიერო!

ყოველივეს ქმნის, გარდაქმნის და სახეს უცვლის ნება შენი. მოდი, სრულიად უხილავო, შეუხებელო, ხელუხლებელო, მოდი, უძრაობაში მარად მყოფო და ყოველჟამს ყოველგან მიმომავალო. შენ, დავანებული უმაღლეს ყოველთა ზეცათა ზედა, ქვესკნელშიც მოგვეახლები დაცემულთ. მოდი, არსო სანატრელო და ჩვენთვის შეუცნობელო. მოდი, ლხენაო მარადიულო. მოდი, გვირგვინო ფეხუცვლელო, მარად ცხოველო. მოდი, დიდებულისა ღმრთისა და მეუფისა ჩვენისა მეწამულო სამოსელო. მოდი, სარტყელო თვალ-მარგალიტით შემკულო. მოდი, თავშესაფარო მიუდგომელო. მოდი, გელოდა და კვლავაც გელის უბადრუკი სული ჩემი. მოდი, მარტოო, ჩემთან, მარტო მყოფთან. ხომ ხედავ, სულ მარტო ვარ. შენ გამომარჩიე ყოველთაგან და მქმენ ობლად. მოდი, ძნელია ყოფნა უშენოდ. შეუძლებელია არსებობა ჩემი შენს გარეშე, მიზეზი ამის თვით შენ ხარ, მიუწვდომელო ყოველთათვის. მოდი, სუნთქვავ და სიცოცხლევ ჩემო. მოდი, უსასო სულისა ჩემისა სასოებაო. მოდი, სიხარულო, დიდებაო და დაულეველო სიტკბოებაო ჩემო. მადლობას გწირავ, რომ ამ მშფოთვარ, ცვალებად, მბრუნავ წრეში შენ ჩემთან ერთ სულად იქეც და თუმც ხარ ღმერთი ყოველთა უზენაესი, იქმენ ჩემთვის შენ ყოველივედ ყოველსა შინა.

სასმელო გამოუცნობო! ვერავინ განმაშორებს შენგან. შენ დაგეწაფნენ ბაგენი სულისა ჩემისანი და უხვად მოედინები წყაროთა შინა გულისა ჩემისათა. მბრწყინავო შესამოსელო, ბოროტთა ფერფლად მქცეველო, განმწმედელო სამსხვერპლოო! შენ განმბან მე დაუშრეტელ და წმიდა ცრემლში, უხვად რომ სდის ყველას შენს სიახლოვეს.

მადლობას გწირავ, რამეთუ დაუღამებელ დღედ იქევ ჩემთვის, მზეო დაუვალო. შენს არსებას ვერსად დაფარავ, დიდებით შენით აღავსე სამყარონი. შენ არასდროს არავისგან დაგიფარავს თავი შენი. ჩვენ თვითონ, ვიდრე მოვალთ, ვიმალვით შენგან. ანდა სად უნდა შეეფარო? სად გაქვს ადგილი, რომ მიიდრიკო თავი შენი? ანდა რად უნდა შეეფარო? არავინ არ გძულს, არავისი არ გეშინია. ჩემში დაიდე ბინა, უდრტვინველო. დაივანე ჩემში და სიკვდილამდე ნუ განმეყოფი მონასა შენსას, რათა, ოდეს აღვესრულები, მეც ვიყო შენში და ვმეფობდე შენთან ერთად - მეუფესთან ყოველთა ზედა. დარჩი ჩემთან, ღმერთო! ნუ დამტოვებ მარტო. ოდეს მოვლენ მტერნი ჩემნი, რომელნიც მუდამ მეძიებენ, რათა შთანთქან სული ჩემი, შენც მოგიხილონ ჩემში დავანებული და უკუიქცნენ და არ გაიხარონ ჩემ ზედა, გიხილავენ რა შენ, ყოვლადძლიერს, ჩემი მდაბალი სულის სიღრმეში დასახლებულს. ჭეშმარიტად, როგორ გახსოვდი, ღმერთო, როს ვიყავ სოფლად? შენ თვითონ ჩემს გარეშე როგორ გამომარჩიე და განმაშორე სოფელს და სახიერის შენის დიდების წინაშე დამაყენე. ახლაც დამიფარე შენ, ჩემში მყოფო, და წინაშე დიდებისა შენისა დამადგინე. დღესაც მიცევ მე, უცვლელო, სრულყოფილო და მარად მყარო ჩემში, რათა დღეყოველ შენმა მხილველმა, მე მოკვდავმან, ვიცოცხლო, მოგიპოვო შენ და არასმქონე ვიქმნე მდიდარი. მაშინ ვიქნები ძლევამოსილი ყოველთა მეფეთა შორის, საზრდოო და სასუმელო და სამოსელო ჩემო, და აღვივსები სახიერებით და გამოუთქმელი ნეტარებით შენით, რამეთუ შენ ხარ ყოველივე სიკეთე და ყოველივე სამკაული და ყოველივე ნეტარება და შენდა დიდება გშვენის წმიდასა სამებასა ერთარსსა, რომელი იდიდების მამით, ძით და სულით წმიდითურთ, შეიცნობი და თაყვანისიცემები კრებულთა მიერ მართლათასა, აწ და მარადის და უსასრულობასა საუკუნეთასა. ამინ!

ილია II, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი

1987 წ.

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II
„ეპისტოლენი, სიტყვანი, ქადაგებანი“, ტომი I, თბილისი, 1997 წ.